Tajemnice ATARI - ST FORUM

GDOS

    Chciałbym dzisiaj przedstawić problem, który tak naprawdę nie doczekał się dotychczas porządnego opracowania, a który sprawia, że wielu użytkowników nadal nie umie wykorzystać możliwości tkwiących w oprogramowaniu STówki. Dotyczy to głównie zastosowań graficznych "kolorowych", a te są raczej najczęstsze u początkujących, jak pamiętam z autopsji. Chodzi mianowicie o nieznajomość konfigurowania systemu podczas pracy z programami wykorzystującymi GDOS. Co znaczą te cztery tajemnicze litery? Otóż jest to skrót od Graphic Device Operating System i jest to nazwa programu, który zapewnia m. in. możliwość instalacji kilku rodzajów krojów liter dostępnych potem w programach, a który jest po prostu częścią systemu operacyjnego, tyle, że ładowaną z dyskietki. Jest to odstępstwo od słusznej chyba zasady, że wszystko, co powinno się przydać w pracy, jest zawarte w pamięci ROM, i chyba przez to użytkownicy ST nie potrafią sobie z takim obcym organizmem poradzić.Ale nie taki diabeł staraszny, jak go malują! Co prawda wielu początkujących wzrusza ramionami czytając w opisach programów graficznych, że: "jest możliwość korzystania z dodatkowych krojów liter, ładowanych podczas uruchamiania...", gdyż w rzeczywistości nie dzieje się nic podobnego - w końcu mogą używać zaledwie kroju systemowego. Jak poprawnie zainstalować dodatkowe fonty - po lekturze tego artykułu powinno być wszystko jasne. Ale do rzeczy: Należy zacząć od tego, że plik GDOS musi się znajdować w katalogu AUTO (wynika to z tego, że powinien się uruchomić jeszcze przed pokazaniem się "biurka"). Zaraz po wczytaniu GDOS szuka w katalogu głównym pliku o nazwie ASSIGN.SYS, w którym są zapisane informacje dotyczące m. in. dodatkowych fontów, sterowników urządzeń zewnętrznych (drukarek). Znając strukturę tego pliku możemy go napisać od nowa, lub modyfikować już istniejący dowolnym programem służącym edycji tekstu. Jest to zwykły plik tekstowy, podobnie jak DESKTOP.INF. Jak wyglądają poszczególne jego linie i co oznaczają, przedstawiono poniżej: (Część oddzielona średnikiem jest opisem)

path = a:\fonts ;Nazwa katalogu zawierającego fonty
;
01p screen.sys ;Sterownik monitora zawarty w systemie
;
;
02p screen.sys ;Niska rozdzielczość
;poniżej występują nazwy fontów do załadowania
COMPHS08.FNT
COMPSS16.FNT
COMPDS32.FNT
COMPHD08.FNT
COMPSD16.FNT
COMPDD32.FNT
;
03p screen.sys ;Średnia rozdzielczość
;tu podobnie - fonty dla średniej rozdzielczości
COMPHS08.FNT
COMPSS16.FNT
COMPDS32.FNT
COMPHD08.FNT
COMPSD16.FNT
COMPDD32.FNT
;
04p screen.sys ;Wysoka rozdzielczość
;i fonty przeznaczone dla niej
COMPHS08.FNT
COMPSS16.FNT
COMPDS32.FNT
COMPHD08.FNT
COMPSD16.FNT
COMPDD32.FNT
;
21 fx80.sys
;tu mogą się znaleźć fonty dla drukarki
;
31 meta.sys

    Aby wszystko było dobrze musisz zapamiętać:

    - w pierwszej linii musi znaleźć się opis katalogu, w którym zgromadziłeś swoje fonty.
    - musisz umieścić nazwy wszystkich fontów, które chcesz zainstalować, po części opisującej konkretną rozdzielczość (screen.sys 01,02,03,04, pokazane wcześniej). Screen 01 jest trybem domyślnym, nie wymagającym dodatkowych definicji, 02 jest dla niskiej rozdzielczośći, 03 dla średniej rozdzielczości a 04 dla trybu monochrome. W ten sposób możesz oznaczyć rodzaje fontów w każdej rozdzielczości. Nie znaczy to, że trzeba koniecznie definiować znaki dla rozdzielczości nieużywanej; można ten opis pominąć. Ten fragment pliku mógłby wyglądać np. tak:

01p screen.sys ; DEFAULT
02p screen.sys ; LOW RESOLUTION
COMPDD32.FNT
03p screen.sys ; MEDIUM RESOLUTION
04p screen.sys ; HIGH RESOLUTION
21 fx80.sys
31 META.SYS


    - komentarze mogą być zawarte w pliku ASSIGN.SYS, jeśli będą poprzedzone średnikiem (";").

    Nie zostały opisane dwa ostatnie wiersze, które zawierają nazwy sterowników urządzeń zewnętrznych. FX80.SYS to nic innego, jak nazwa drivera drukarki (Epson FX 80), a META.SYS - driver grafiki GLM. Jest konieczny przy wydruku, zarówno na ekranie, jak i na drukarce. W przypadku programów graficznych, w których nie zależy nam na dokładnym odwzorowaniu krojów, nie spotyka się definicji krojów dla drukarki. Po prostu ekran jest drukowany w całości, bez rozróżniania na grafikę i tekst. Tak działa np. Degas Elite. Ale już w Easy Draw jest inaczej: trzeba określić fonty dla drukarki, bo w trakcie druku program ten odwołuje się do nich. I tu tkwi pewien problem. Rozdzielczość ekranu w trybie High wynosi ok. 70 dpi (dot per inch), natomiast rozdzielczość drukarki bywa, że wynosi 200, i więcej dpi. Gdy zainstalujemy te same fonty dla ekranu co dla drukarki, rezultaty będą tragiczne. Dlatego fonty drukarkowe są najczęściej bardziej dokładne (a co za tym idzie - mają większe długości). Dopiero takie wyjście daje lepsze efekty. Ale nie jest to rozwiązanie idealne, przede wszystkim z tego powodu, że nie można przewidzieć dokładnie, jak zmienią się proporcje między krojem ekranowym i przeznaczonym dla drukarki. Nie mówiąc już o tym, że trudno jest stworzyć krój dla drukarki; nie jest to przecież zwykłe powiększenie kroju ekranowego. To wszystko sprawia, że nie spotyka się często takich rozwiązań, aczkolwiek program SCIGRAPH, przeznaczony dla Atari TT, również korzysta z GDOS. A oprócz niego cała masa wcześniej tworzonego oprogramowania (Timeworks Publisher, Easy Draw, Calligrapher) używa właśnie GDOS i fontów w jego formacie. Jeśli piszę o pliku ASSIGN.SYS, to wcale nie oznacza, że musi się on znaleźć na dysku startowym - po prostu możemy zrezygnować z używania dodatkowych krojów i drukowania "spod" programu, którego dotyczy instalacja. Myślę, że znajomość konfigurowania pliku ASSIGN.SYS może się okazać pomocna dla tych wszystkich użytkowników STówki, którzy dopiero rozpoczynają z nią wielką przygodę i chcą umieć coś więcej. Życząc owocnych prób w zmienianiu konfiguracji programów kończę ten pierwszy odcinek poświęcony systemowi GDOS. Za miesiąc nieco o fontach w tym formacie i ich edycji.

Maciej Żurawski



Powrót na start | Powrót do spisu treści | Powrót na stronę główną

Pixel 2002